Sanayi devriminden beri dünya kaynaklarını hızla tüketmekteyiz. Hızlı tüketimimiz ile hem gelecek nesillerin hakkı olan doğal kaynaklardan kullanıyor, hem de açığa çıkan sera gazlarıyla Dünya’nın ısısını düzenli olarak arttırarak tüm canlı yaşamını tehdit edecek seviyelere doğru ilerliyoruz.
Birçok ürün hayatımıza öylesine güzel yerleşmiş ki sorgulamadan tüketiyor, sonrasını düşünmüyoruz. Yaşamımızı kolaylaştırdığı için nereden geldiği ve nereye gideceğini düşünmeden kullandığımız birçok ürün geri dönüştürülemiyor ve atık olarak doğaya karışıyor. Örneğin ıslak mendiller. Hem ambalaj hem de mendil geri dönüşemeden çöpe gidiyor. Hatta sokağa, doğaya, denizlere karışıyor. Yemek yerken kullandığımız plastik çatal, bıçak, bardaklar ve tabaklar da aynı şekilde…
Basitçe bilinçli tercihler yaparak, kullan-at ürünler yerine tekrar kullanılabilen ürünler tercih ederek, doğaya zararı olmayan hammaddeden ürünler kullanarak ekolojik yükümüzü hafifletebiliriz.
“Atıksız Yaşam” ya da diğer adıyla “Sıfır Atık Yaşam” dünyaya olan yükümüzü azaltmak, ekolojik sürdürülebilirliği sağlamak için belirlenen nihai hedeftir. Atıksız yaşam prensiplerini 5R formülü ile pratik şekilde açıklayabiliriz:
1.REDDET (REFUSE)
Gereksiz ürün satın almayarak atık oluşturmanın önüne geçebilirsiniz. Özellikle plastik çatal, kaşık, tabak, bardak, pipet, poşet gibi tek kullanımlık plastiklere “hayır” deyin. Bir şey almaya yönelirken o ürüne gerçekten ihtiyacınız var mı bir düşünün.
Ücretsiz veya değil, bir ürünü hayatınıza aldığınız anda dünyaya bir çöp daha bırakacağınızı fark edin. Satın aldığınız, evinize bir şekilde giren her bir nesneye bu gözle bakarak alışkanlıkları kırabilirsiniz.
2.AZALT (REDUCE)
Sadeleşerek, gereksiz veya fazla olandan arınarak tüketimin önüne geçebilirsiniz. İstekleriniz ile gerçekten ihtiyacınız olan arasındaki farklı gözlemleyin.
İhtiyacınız olmayan eşyaları bağışlayabilirsiniz. Sahip olduğunuz ürünlerin bakımını doğru yaparak kullanım sürelerini uzatın. Bir ürün satın almanız gerekiyorsa en kaliteli ve uzun süre kullanılabilen alternatifi tercih edin. Gıda israfını engellemek için sadece ihtiyacınız kadar gıda ürünü alın.
3.TAMİR ET (REPAIR)
Bu kategoride hem hasarlı ürünlerinizi tamir etmek hem de elinizdeki kullanmadığınız ürünleri başka işlevsel nesnelere dönüştürmek sayılabilir.
Hasar görmüş giysilerinizi onararak, elektroniklerinizi tamir ettirerek uzun süreli kullanım sağlayıp yeni ürün tüketimini engelleyebilirsiniz. Ayrıca fazla olan, kullanmadığınız ürünlerden yeni ürünler elde edebilirsiniz. Örneğin eskimiş tekstil ürünlerinden bez çanta elde etmek, ya da metal bir tenekeyi saksıya dönüştürmek gibi yaratıcı projelere göz atabilirsiniz.
4.GERİ DÖNÜŞTÜR (RECYCLE)
Geri dönüşüm kaynaklardan tasarruf etmemizi sağlar ancak o da enerji kullanımı gerektirdiği için mümkünse üstteki üç adımı uygulamak gerekir. Nasılsa geri dönüşebiliyor diyerek satın almak doğru bir yaklaşım değildir.
Kâğıt, metal, cam, bazı plastikler ve piller geri dönüştürülebilirdir. Satın almanız gerekiyorsa sürdürülebilir materyal olanı tercih edin.
5.KOMPOST (ROT)
Organik atıkları belli şekillerde kompost ederek atık çıkarmanın önüne geçebilirsiniz. Kompost toprak için çok faydalı ve besleyici bir uygulamadır.
Hayatımızda yapacağımız küçük değişiklikler dünyamızın geleceği için kritik önem taşıyor. Bilinçli tercihler ile daha güzel bir gelecek yaratmak mümkün.